حمله به تبریز نمادی از استبداد و بی‌رحمی حکومت قاجار و همچنین مقاومت و فداکاری مردم ایران برای آزادی و عدالت است. این واقعه نقش مهمی در تاریخ انقلاب مشروطه و شکل‌گیری هویت ملی ایرانیان ایفا کرد.

میرزا حسین واعظ تبریزی خطیب و مشروطه خواه تبریزی و نایب رئیس انجمن این شهر بود. سخنرانی‌های وی نقش عمده‌ای در تشویق مردم تبریز در جریان انقلاب مشروطه ایفا کرد.

هر جنبش یا انقلابی فارغ از نام و گرایش و خواسته مبارزان آن دارای برخی وجوه اشتراکی است. بی شک رکن مردم عامل اصلی، ثابت و مهم در آغاز و امتداد هر جنبش سیاسی میباشد.

ششم تیرماه سالروز قیام مردم تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار (۱۲۸۷ ش) است. بی‌‏اعتنایی محمدعلی شاه قاجار به مشروطیت و مخالفت با مشروطه‌‏خواهان و سرکوبی آنان و نیز به توپ بستن مجلس شورای ملی، مردم ایران را به شورش واداشت و در این راه، مردم تبریز از دیگران پیشی گرفتند . . .

ماجرا به گوش ستارخان می رسد. ستار از سنگر به انجمن حقیقت میرود. زبان به نصحیت مجاهد زخمی می گشاید؛ پسرم تو نباید بمیری، ما به نیروی تو، به اراده آهنین تو نیز داریم؛ چرا راضی نمی شود زخمت را مداوا کنند؟ مجاهد به ستار اشاره میکند که گوشش را نزدیک دهان او ببرد. ستار خم می شود. مجاهد در او گوش او نجوا می کند؛ سردار من دخترم نگذاری لباس از تن من درآورند ...

محمدعلی میرزا از چهره‌ها و مهره‌های دلبسته به روسیه‌ی تزاری، محسوب می‌شد و استعمار انگلیس در پی برقراری نظام مشروطه نمی‌خواست شاهی بر تخت سلطنت بنشیند که دل در گرو رقیب سرسخت و خطرناکش داشته و طبق سیاست آن دولت حرکت ‌کند.

در این تصویر جمعی از سواران ارتش مجاهدین در تهران در روز ورود ستارخان به تهران مشاهده می شوند.

حضور مبارک حضرت اشرف آقای سپهدار عظم وزیر جنگ دامت شوکه . چنان که خاطر مبارک مستحضر است ، بعد از ورود مهمانهای ناخوانده ، هر چه سعی نمودند که شاید بهانه به دست آورده به آرزوی خود نایل شوند این خادمان ملت با تدابیر عملیه جلو خیالاتشان را سد نمودیم . چون وجود این فداییان وطن را مانع افکار خود دیدند ، خواستند از در دیگر داخل شوند . سفیر دولت روس در طهران ...

ستارخان معروف به سردار ملی در حدود سال 1245ش در قره باغ آذربایجان به دنیا آمد. ستارخان در ابتدا به صورت جوانی عیارمنش زندگی می‏‌کرد اما پس از آغاز نهضت مشروطه، در صف مجاهدان قرار گرفت و رشادت‏های فراوانی از خود نشان داد.

آنچه منتشر می‌شود نامه‌ای است از ستارخان سردار ملی به ریاست وزراء ایران در سال 1331 قمری که وی هم طی دستوری به وزارت خارجه دستور پیگیری می‌دهد

ستار خان در روزهای آخر عمر - باقر خان بر بالینش ایستاده است

 

                             

رئیس مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: ستارخان به جرم حمایت از دستورات مرجعیت نجف در مبارزه با استبداد روشنفکری شکست خورده و از میدان خارج می‌شود به این ترتیب ستارخان قربانی استبداد روشنفکری در ایران است

ستارخان و باقرخان دو مجاهد تربیت شده انجمن تبریز بودند که «ابتدا به عضویت در انجمن حقیقت که یکی از مراکز مشروطه‌خواهان تبریز بودند در آمدند،‌سپس به انجمن ایالتی تبریز رفته‌اند و آمادگی خود را برای خدمت به مشروطه اعلام داشتند

بخشی از این نوشتار که جزو مطالبات آمده و با لفظ «غربت ستارخان» نیز همراه شده، نه تنها به هیچ عنوان قابل هضم نیست، بلکه به شدت نسبت به قشرهای غیرآذری توهین‌آمیز است و قطعاً ارتباطی با تفکر سردار ملی نیز ندارد و شبیه برخی رفتارهای مسئولان جمهوری آذربایجان است که حکیم نظامی، شاعر پارسی سرای را نیز مال خود ساخته‌اند

من هیچ وقت گریه نمی کنم چون اگر اشک می ریختم آذربایجان شکست می خورد و اگر آذربایجان شکست می خورد ایران زمین می خورد

ستارخان فرزند حاج حسن بزاز قره داغی در ۱۲۸۴ق در قره داغ متولد شد. او از سواد چندانی بهره‌مند نبود و در تبریز به خرید و فروش اسب مشغول بود. ستارخان که در دسته لوطیهای محل امیرخیز تبریز بود مدتی کوتاه به کدخدایی این محله انتخاب شد و بعد به دسته تفنگداران ویژه ولیعهد مظفرالدین میرزا پیوست ...